روش پژوهش کیفی

author

  • قاسم افتخاری دانشیار دانشگاه تهران
Abstract:

دستاوردهای شگفت انگیز روش پژوهش علمی زیست جهان انسان را در مدت نسبتاً کوتاهی به طور بنیادی دگرگون ساخت، دشواری‌های زندگی سنتی و راه حل آنها جای خود را به مسائل نوظهوری داد که هیچ کدام در گفتمان پیشینیان درباره‌ی روابط انسان و جهان نیامده بود. روش پژوهش علمی برای پاسخیابی به دشواری‌های مادی و معنوی انسان در جهان دگرگون شده وارد میدان شد و به عنوان بهترین روش برای فهمیدن مشکلات جدید و شناسایی راه حل آنها، روشهای معرفت شناختی سنتی را از اعتبار انداخت و خود جانشین آنها گردید ولی طولی نکشید که کامیابی‌های روش پژوهش علمی مایه درد سر آن گردید. گروه روز افزونی از دانشمندان بر آن شدند که روش پژوهش علمی دو کمبود بنیادی دارد 1- تفاوتی میان هستی‌های طبیعی و انسانی از لحاظ روش شناختی نمی‌بیند و 2- روایت‌ها یا قوانین کلی اجتماعی مورد جستجوی آن پاسخ گوی نیازهای گروه‌های زور افزون اجتماعی و فردی شدن زندگی شخصی در جهانی پیچیده‌تر شده‌ی امروزی را برآورده نمی‌سازد. از این رو لازم است در پژوهش پدیده‌های اجتماعی راه دیگری در پیش گرفت که بتواند به مسایل جزیی و فردی زندگی انسانها با ژرفای بیشتر بپردازد. این استدلالها در نهایت به پافشاری در کاربست شیوه پژوهش کیفی بطور انحصاری در پژوهش پدیده‌های انسانی و اجتماعی انجامید، چشم‌پوشی از کاربرد گسترده شیوه پژوهش کیفی در مطالعه پدیده‌های طبیعی به منظور جا انداختن آن بعنوان یک روش پژوهش متفاوت گفتمان پر سر و صدایی را به دنبال داشت که بر سر ارتباط میان «روش»‌های (کمی) و (کیفی) پژوهش به راه افتاد. بن مایه‌ی این گفتمان را از یک سود یگانگی یا چند گانگی روش پژوهش علمی و از سوی دیگر رویکرد تجربی یا تفسیری به عنوان راه‌های درست دستیابی به واقعیات اجتماعی تشکیل می‌دهد. هدف این مقاله نشان دادن این امر است که هر دو عنصر این گفتمان یعنی دوگانگی بنیادی شیوه‌های پژوهش کمی و کیفی و دوگانگی رویکرد تجربی و تفسیری پیش‌فرضهای نادرستی می‌باشند. چرا که هر دو این شیوه‌ها و رویکردها با دارا بودن زیربنای تجربی و روبنای منطقی تفاوت بنیادی با یکدیگر ندارند ولی در مقام کاربرد بسته به درونمایه موضوع پژوهش از شیوه‌های مناسب با موضوع استفاده می‌کنند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پژوهش کیفی

یکی از مشکلات پژوهش در مقوله ی سازمان و مدیریت ناسازگاری موضوع تحلیل و ابزار تحلیل است. سال هاست محققان این رشته با استفاده از ابزارهای تحقیقی که خاص علوم طبیعی است به سراغ مسائل انسانی و سازمانی آمده و کوشیده اند تا این دو ناساز را همساز کنند که در این امر توفیق حاصل نگردیده است. در این مقاله تلاش شده تا پژوهش کیفی به عنوان رویکردی مناسب تحقیق در مسائل سازمان و مدیریت معرفی و ویژگی های آن تشری...

full text

پژوهش کیفی به کمک اینترنت: روش ها و چالش ها

روش های پژوهش را می توان به اشکال مختلف طبقه بندی و تفکیک کرد، اما معمولاً به دو گروه عمدة روش کمی و روش کیفی تقسیم می شوند.پژوهشگران مطالعات زنان و خانواده، از جمله افرادی هستند که برای انجام پژوهش های خود افزون بر روش های کمی، از روشهای کیفی به ویژه مصاحبه ی عمیق استفاده می کنند.با گسترش فن آوری شبکه و اینترنت، این پژوهش گران در سال های اخیر به جمع آوری داده های کیفی به کمک اینترنت روی آورده ا...

full text

پدیدارنگاری: روش پژوهش کیفی در مطالعات قلمرو بازیابی اطلاعات

هدف: معرفی و ارائه روش پژوهش کیفی پدیدارنگاری به‌عنوان چهارچوبی مفهومی برای انجام پژوهش‌های قلمرو بازیابی اطلاعات و ارائه بازتاب ویژگی‌های این روش برای دانشجویان و پژوهشگران علاقه‌مند به روش‌های پژوهش کیفی. روش‌شناسی: این مقاله با رویکردی مروری/ تحلیلی از نوع مفهومی، روش پژوهش کیفی پدیدارنگاری ذیل پارادایم تفسیری را معرفی کرده است و با بررسی مطالعات پژوهش...

full text

روش فازی در پژوهش، پلی ما بین روش‌های کمی و کیفی پژوهش

منطق فازی[1] یک نوع منطق چندارزشی است که ریشه در افکار افلاطون و فلسفه شرقی دارد، اما نخستین بار در سال 1965 میلادی، دانشمند ایرانی­الاصل و استاد دانشگاه برکلی(پروفسور لطفعلی عسگرزاده) ملقب به پروفسور«زاده»[2]، منطق فازی را مطرح کرد. برخلاف منطق دو ارزشی ارسطویی که به­دنبال پاسخ آری و یا نه برای تعمیم به تمام پدیده­ها می­باشد(همچون پوزیتیویسم)، منطق فازی جهان را همان­گونه که هست معرفی می­کند. م...

full text

روش فازی در پژوهش، پلی ما بین روش های کمی و کیفی پژوهش

منطق فازی[1] یک نوع منطق چندارزشی است که ریشه در افکار افلاطون و فلسفه شرقی دارد، اما نخستین بار در سال 1965 میلادی، دانشمند ایرانی­الاصل و استاد دانشگاه برکلی(پروفسور لطفعلی عسگرزاده) ملقب به پروفسور«زاده»[2]، منطق فازی را مطرح کرد. برخلاف منطق دو ارزشی ارسطویی که به­دنبال پاسخ آری و یا نه برای تعمیم به تمام پدیده­ها می­باشد(همچون پوزیتیویسم)، منطق فازی جهان را همان­گونه که هست معرفی می­کند. م...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 4

pages  7- 46

publication date 2013-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023